Nhiều ca sởi diễn biến rất lạ

Sự kiện: Dịch sởi bùng phátNhiều ca sởi có diễn biến bất thường, tưởng chừng như đã trở nhẹ nhưng bỗng chốc rơi vào trạng thái nguy kịch, thậm chí tử vong rất nhanh.

Tại hội nghị Tăng cường công tác điều trị bệnh sởi do Bộ Y tế tổ chức ngày 22/4, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai chia sẻ, năm nay có rất nhiều ca sởi nặng, tử vong có diễn biến rất lạ.

Trẻ mắc sởi tưởng đã khỏi, bỗng chốc trở nặng, tử vong rất nhanh

Tại hội nghị lần này có rất nhiều lãnh đạo các Sở Y tế, các bệnh viện, các bác sĩ chuyên về truyền nhiễm tới dự. Ngoài việc cập nhật phác đồ điều trị,các chuyên gia của các bệnh viện hàng đầu đang có rất nhiều bệnh nhân sởi nặng như BV Nhi Trung ương, BV Nhi đồng 1 TP.HCM, BV Bạch Mai, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương … đã chia sẻ về các ca bệnh, đặc biệt là những trường hợp nặng, tử vong tại bệnh viện.

Tại tại hội nghị, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai chia sẻ với mấy mấy chục năm công tác trong lĩnh vực nhi khoa đây là năm đầu tiên ông ghi nhận có những ca sởi diễn biến rất lạ.

Thứ hai là mùa dịch năm nay virus sởi tấn công vào phổi trẻ rất khủng khiếp, làm suy giảm miễn dịch trầm trọng. Đáng lo là có trường hợp virus sởi tấn công trực tiếp vào phổi ngay từ những ngày đầu, khi trẻ mới phát bệnh, có xuất hiện nổi ban. Nhưng cũng có trường hợp lại tấn công làm suy giảm hô hấp của trẻ sau 2-3 tuần phát bệnh, khi đã bắt đầu bay các ban đỏ.

Điểm lạ thứ 3 là ghi nhận nhiều ca sởi có diễn biến bất thường, tưởng chừng như đã trở nhẹ nhưng bỗng chốc rơi vào trạng thái nguy kịch, thậm chí tử vong rất nhanh. Có trường hợp trẻ mắc sởi tình trạng bệnh nặng phải thở máy, sau khoảng 10 ngày trẻ cai được thở máy, diễn biến bệnh tốt lên nhưng chỉ sau 1-2 ngày bỗng có dấu hiệu trở nặng, phải vào thở máy tiếp nhưng vẫn không qua khỏi.

“4 ca tử vong đầu tiên ghi nhận tại khoa Nhi, diễn biến bệnh rất nặng và nhanh, trẻ tử vong sau vài hôm phát bệnh và nhập viện. Nhưng những ca tử vong gần đây thì diễn biến bệnh kéo dài hơn, ban đầu trẻ đáp ứng thở máy tốt, đã cai được thở máy nhưng sau đó lại rơi vào tình trạng còn trầm trọng hơn. Ca tử vong gần đây nhất của cháu bé V.G.K, 25 tháng tuổi ở Ứng Hòa, Hà Nội là ví dụ điển hình. Bé cai được thở máy sau 10 ngày nhập viện, các bác sĩ ai cũng mừng nhưng sau vài ngày phổi bé vẫn ran rít, bệnh bỗng trở nặng. Ngay lập tức bác sĩ cho bé thở máy lại tiếp trong 10 ngày nhưng bé đáp ứng rất kém và bé đã tử vong sau 3 ngày thở máy trở lại”, PGS.TS Dũng chia sẻ.

Bệnh nhi sởi đang điều trị tại BV Đống Đa, Hà Nội (Ảnh MH)

Theo PGS.TS Dũng, có hai nguyên nhân khiến bệnh của trẻ nặng lên do cơ địa và bản thân con virus. Nhiều trẻ đã khám tổng thể không có bất cứ bệnh nền nào nhưng điều trị sởi rất dai dẳng, thậm chí tử vong. Do đó, ông kiến nghị các nhà chuyên môn về dịch tễ học cần lấy mẫu bệnh phẩm của ca sởi nhẹ và ca sởi nặng để nghiên cứu và đưa ra đánh giá khoa học. 

Cần tránh chẩn đoán nhầm sởi với các bệnh khác

Tại buổi hội nghị, TS Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm , BV Nhi Đồng 1 TPHCM cũng đã có rất nhiều ý kiến hữu ích. 

Ông chia sẻ bản thân ông đã vô cùng sửng sốt trước sự quá tải công việc của các đồng nghiệp tại BV Nhi Trung ương trong mùa dịch sởi năm nay. Theo ông, nếu không giảm tải thì sẽ còn nhiều bệnh nhân mắc sởi và diễn biến nặng, bởi với bệnh nhi mắc sởi có biến chứng suy hô hấp rất dễ bị nhiễm trùng bệnh viện, gây nên những bệnh cảnh nặng, điều trị vô cùng tốn kém, có thể gấp 20 lần chi phí điều trị cho một ca sởi thông thường.

Theo kinh nghiệm của TS Khanh, trẻ mắc sởi thường sốt, viêm họng và ho dữ dội sặc sụa là dấu hiệu cho thấy có thể mắc bệnh. Hiện nay, hầu hết các bậc cha mẹ hoang mang, lo lắng khi thấy trẻ ho nhiều, hạ sốt không đỡ. Nhưng trên thực tế, việc ho nhiều, sốt cao của trẻ không đáng sợ bằng việc trẻ bắt đầu thở nhanh, bởi khi đó nghĩa là trẻ đã có dấu hiệu bị tấn công phổi, suy hô hấp.

Các bác sĩ cho biết việc điều trị cách ly bệnh nhân sởi rất quan trọng

“Nhiều trẻ mắc sởi bác sĩ khám bệnh cảnh nhẹ, để tránh bị lây nhiễm chéo trong viện các bác sĩ có thể phân tuyến điều trị tại tuyến dưới hoặc cho trẻ điều trị ngoại trú. Nhưng nhiều cha mẹ thấy con ho nhiều, sốt cao nhất quyết không chịu về nhà, cứ nằng nặc đòi nằm viện. Đây là việc làm sai, cha mẹ đừng căn cứ vào các dấu hiệu đó mà cần phải theo dõi chặt chẽ nhịp thở của trẻ, nếu thấy trẻ thở nhanh thì cần phải đưa đến viện ngay”, TS Khanh khuyến cáo.

Do đó để phân luồng điều trị, giảm tải bệnh nhân, chống nhiễm trùng bệnh viện, TS Khanh cho biết hiện BV Nhi đồng 1 đã giành khu vực điều trị cách ly cho các bệnh nhân sởi. Đồng thời để nâng cao nhận thức của các bậc cha mẹ, bệnh viện đã in, dán rất nhiều các tờ rơi tại những điểm dễ nhìn thấy để cha mẹ đánh giá đúng các triệu chứng nặng của trẻ mắc sởi, trong đó có vấn đề thở nhanh.

TS Khanh đánh giá một trong những sai lầm cần lưu ý khiến trẻ mắc sởi diễn biến trở nặng là do bác sĩ tại các phòng mạch tư chẩn đoán nhầm bệnh.

“Trước thông tin về dịch sởi bùng phát, rất nhiều cha mẹ lo lắng không dám đưa trẻ vào viện vì sợ lây nhiễm sởi trong viện. Khi thấy trẻ có biểu hiện sốt, ho các bậc cha mẹ thường đưa trẻ đến phòng khám tư. Do giai đoạn này, trẻ mắc sởi chưa xuất hiện ban nên các bác sĩ tại phòng khám tư thường chẩn đoán trẻ bị viêm đường hô hấp thông thường, cho uống thuốc corticoid để giảm ho. Tuy nhiên, chỉ định này rất nguy hiểm, bởi corticoid gây giảm miễn dịch, nếu trẻ mắc sởi thì bệnh sẽ nặng hơn”, TS Khanh nói.

TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cũng đưa ra nhận định, điều quan trọng trong công khám chữa bệnh trong thời gian tới là không bỏ sót ca bệnh cũng như hạn chế chẩn đoán nhầm sởi với các bệnh khác.

Bộ Y tế yêu cầu UBND, lãnh đạo Sở Y tế cần thường xuyên kiểm tra giám sát các đơn vị thực hiện. "Ở Việt Nam có vấn đề là không đi kiểm tra, đôn đốc thì làm không quyết liệt", TS Phu nói.

TS Phu cũng cho biết thêm, hiện Bộ Y tế giao cho Viện Vệ dịch tễ Trung ương, Viện Pasteur TP HCM và các bệnh viện đang phối hợp thực hiện đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước liên quan đến dịch tễ của dịch sởi năm nay. Trong đó một nội dung quan trọng được đề cập là cân nhắc lịch tiêm chủng.

Dịch sởi có nguy cơ tăng trở lại trong dịp lễ 30/4

Tại cuộc họp Ban chỉ đạo phòng chống dịch sởi tổ chức cuối giờ chiều ngày hôm qua, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cảnh báo, dịp lễ lễ 30/4-1/5 sắp tới nguy cơ số người mắc sởi tăng trở lại là rất cao do người dân đi lại nhiều, tập trung đông ở các sự kiện, nơi vui chơi.

Thêm 4 trường hợp nặng xin về, tử vong trong ngày 24/4

Tại cuộc họp, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết, tính đến hết ngày 24/4, cả nước ghi nhận 10.017 trường hợp sốt ban dạng nghi sởi, trong đó có 3.609 trường hợp mắc sởi. Đã có thêm 4 ca tử vong, nặng xin về liên quan đến bệnh sởi, nâng con số này từ đầu mùa dịch đến nay lên 123 ca (riêng tại BV Nhi Trung ương có 115 ca).

Cục Y tế dự phòng cũng cho biết thêm, tại một số bệnh viện tuyến Trung ương số bệnh nhân sởi mới phải nhập viện có xu hướng chững lại và không tăng so với những ngày đầu tháng 4/2014, từ 30 ca/ngày giảm xuống còn 5-10 ca/ngày.

Tuy nhiên, trong 2 ngày gần nhất (23-24/4), số nhập viện mới lại tăng cao hơn so với ngày 22/4.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến lo ngại, những ngày nghỉ lễ sắp tới rất dài, nhu cầu đi lại, vui chơi của người dân tăng cao có thể khiến tình hình dịch bệnh khó kiểm soát, làm gia tăng số người mắc sởi, nhất là khi sởi hiện đã xảy ra cả ở người lớn và trẻ em.

Nhiều chuyên gia cũng đưa ra nhận định số ca tử vong trong vài ngày tới dự kiến sẽ còn tăng bởi đang có nhiều ca bệnh nặng, phải thở máy tại các bệnh viện.

Tại điểm nóng của dịch sởi là Hà Nội, ông Hoàng Đức Hạnh, Phó giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết, dịch sởi ở Hà Nội đã đạt đỉnh và đang duy trì ở mức cao với khoảng 700 bệnh nhân đang nằm điều trị tại các bệnh viện trên địa bàn. Sở Y tế dự báo số mắc trong tuần tới sẽ giảm dần tuy nhiên không thể giảm nhanh được, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết ẩm, nóng thất thường hiện nay.

Ông Hạnh cũng dự báo, trong những ngày tới sẽ tiếp tục có thêm các trường hợp tử vong do vẫn còn 13 bệnh nhi nặng nằm điều trị hàng tháng, đang phải thở máy tại BV Nhi Trung ương và BV Bạch Mai. Hiện nay tại BV Nhi Trung ương có 5 bệnh nhân sởi ở Hà Nội đang phải thở máy, tại BV Bạch Mai có 8 bệnh nhân đang thở máy.

Bộ trưởng Bộ Y tế lo ngại số ca mắc sởi sẽ tăng trong dịp lễ 30/4-1/5

“Tốn kém bao nhiêu cũng phải cứu chữa người bệnh”

Trước diễn biến phức tạp của dịch sởi, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh: “Bộ Y tế sẽ tập trung tối đa để phòng chống dịch sởi, tốn kém bao nhiêu cũng phải cứu chữa người bệnh, hạn chế thấp nhất số ca tử vong. Bộ cũng đảm bảo cung ứng đủ vắcxin với việc mua thêm 1,2 triệu liều và sẽ ưu tiên tiêm cho cả trẻ dưới 10 tuổi”.

Bộ trưởng đã có chỉ thị thúc các tỉnh đẩy mạnh việc phòng chống dịch sởi và kế hoạch tiêm vắc xin. Cụ thể, Bộ yêu cầu Sở Y tế các tỉnh có trách nhiệm cập nhật hàng ngày tỷ lệ tiêm chủng. Nếu tỷ lệ tiêm chủng trên địa bàn thấp phải tổ chức thêm các điểm tiêm, tăng số buổi tiêm, đảm bảo đến hết tháng 4/2014 đạt tỷ lệ tiêm trên 95%. Để đạt được tỷ lệ này, Bộ trưởng đề nghị cuối mỗi buổi tiêm, cán bộ y tế phải thực hiện rà soát các đối tượng chưa được tiêm để tiêm bổ sung vào các ngày tiếp theo, tránh bỏ sót. Kiên trì vận động và báo cáo UBND các cấp để huy động ban ngành, đoàn thể trong việc vận động cha mẹ đưa trẻ đi tiêm chủng vắc xin đầy đủ.

Các địa phương phải giám sát tình hình dịch bệnh trên địa bàn, thực hiện cách ly, khoanh vùng, xử lý triệt để ổ dịch, không để dịch lây lan. Đồng thời phải yêu cầu các bệnh viện của địa phương tập trung nguồn lực phục vụ thu dung, điều trị bệnh nhân sởi, hạn chế tối đa việc chuyển tuyến các trường hợp trong khả năng điều trị lên tuyến trên để tránh lây nhiễm bệnh sởi và các bệnh đường hô hấp khác.

Bộ trưởng yêu cầu các bệnh viện tuyến Trung ương có trách nhiễm thực hiện tốt việc khám sàng lọc, phân loại bệnh nhân, phân luồng khám chữa bệnh, phòng lây nhiễm sởi trong bệnh viện. Đồng thời các bệnh viện tuyến Trung ương phải hỗ trợ hướng dẫn các bệnh viện vệ tinh, bệnh viện địa phương phác đồ mới điều trị bệnh nhân sởi.

Đối với các Viện Vệ sinh dịch tễ, Pasteur, Dự án tiêm chugnr mở rộng Quốc gia, Bộ trưởng yêu cầu thành lập các đoàn công tác đến địa phương nhằm đôn đốc việc thực hiện kế hoạch tiêm chủng vắc xin.

Được biết, tính đến hết ngày 23/4, tỷ lệ tiêm vét vắc xin sởi trên cả nước mới đạt 65%. Hiện mới có 5 tỉnh đạt tỷ lệ tiêm trên 90%.

Tại Hà Nội, ông Hoàng Đức Hạnh, Phó giám đốc Sở Y tế cho biết, Hà Nội đã triển khai thêm các điểm tiêm tại Trung tâm Y tế dự phòng và 30/30 quận, huyện cho trẻ từ 9 tháng đến 6 tuổi. Các trạm y tế xã, phường sẽ tổ chức tiêm sởi kéo dài đến hết ngày 25/4, sau đó mỗi tuần sẽ có một buổi tiêm. Nhờ đẩy mạnh các biện pháp như trên, hiện tỷ lệ tiêm chủng của Hà Nội đã tăng vọt từ 75% lên 97% chỉ sau 1 tuần.